Taid i bump yn cymryd rhan yn y treial llawfeddygol mwyaf yn y DU ar gyfer canser y prostad

Pan oedd Kevin McDonald, sy'n wreiddiol o Ffynnon Taf ond bellach yn byw ym Mhont-y-clun, yn 70, roedd yn heini ac yn egnïol ac yn edrych ymlaen at dreulio llawer o'i ymddeoliad yn chwarae chwaraeon gyda'i bum ŵyr. Yr hyn nad oedd yn ei ddisgwyl oedd cael diagnosis o ganser y prostad a dechrau cymryd rhan yn yr  astudiaeth ymchwil ELIPSE (Evaluation of Lymphadenectomy In High Risk Prostate Cancer Surgery). 

Canser y prostad yw'r canser gwrywaidd mwyaf cyffredin yng Nghymru, gan gyfrif am dros chwarter yr holl ddiagnosisau canser gwrywaidd newydd. Gall symptomau cynnar fod yn gynnil, fel angen defnyddio'r toiled yn amlach, yn enwedig dros nos. Meddai Kevin:

"Doeddwn i ddim wedi sylwi ar unrhyw beth penodol. Roeddwn i weithiau i fyny yn y nos i ddefnyddio'r toiled ond doeddwn i ddim yn meddwl llawer ohono."

"Pan ddaeth fy mhrawf gwaed PSA (antigen penodol i'r prostad) yn ôl yn uchel, cefais fy nghyfeirio i Ysbyty Brenhinol Morgannwg, lle gwnaethon nhw sgan MRI ac yna biopsiau."

Gwelodd Kevin un o'r ymgynghorwyr oncoleg o Ganolfan Ganser Felindre yng Nghaerdydd, a siaradodd ag ef am ei ganlyniadau a'i opsiynau, sef naill ai radiotherapi neu lawdriniaeth. Ychwanegodd Kevin:

"Roedd yn teimlo'n frawychus iawn. Pan fyddwch chi'n cael diagnosis o ganser, mae pob math o bethau yn mynd trwy eich meddwl. Roeddwn i'n meddwl am fy meibion a fy wyrion. Roedd yn teimlo'r peth iawn i'w wneud i gael y llawdriniaeth a'i gael allan yn hytrach na chael y radiotherapi."

Sut wnaethoch chi ddarganfod am yr astudiaeth?

Mae dau fath gwahanol o lawdriniaeth yn cael eu cynnig yn gyffredin i ddynion fel Kevin sydd â chanser y prostad lleol risg uchel: tynnu'r prostad a'r nodau lymff neu dynnu'r prostad yn unig. Ar hyn o bryd nid oes digon o dystiolaeth i arwain cleifion a chlinigwyr ar ba ddull sydd orau, ond mae'r treial ELIPSE yn  gobeithio newid hynny. 

Astudiaeth ELIPSE yw astudiaeth wrolegol lawfeddygol fwyaf y DU, gyda'  r nod o edrych ar ddau fath gwahanol o lawdriniaeth ar gyfer dynion â chanser y prostad lleol risg uchel - canser nad yw wedi lledaenu mewn mannau eraill yn y corff ond sydd mewn perygl o wneud hynny.

Cafodd Kevin ei atgyfeirio i Ysbyty Athrofaol Cymru yng Nghaerdydd, lle cysylltodd nyrs ag ef ynglŷn â chymryd rhan yn y  treial ELIPSE. Meddai Kevin:

"Roedd gen i amheuon yn gyntaf oll, ond cefais alwad ddilynol gyda'r nyrs a wnaeth fy sicrhau a phenderfynais fynd amdani."

Beth oedd eich profiad o gymryd rhan yn yr astudiaeth?

Cafodd Kevin lawdriniaeth ym mis Ionawr i dynnu ei brostad a'i chwarren seminal. Mae bellach yn teimlo'n dda a bydd yn parhau i gymryd rhan mewn holiaduron dilynol am y 36 mis nesaf, i gyd yn helpu'r tîm astudiaeth i gasglu tystiolaeth hanfodol ar y dewisiadau triniaeth gorau i wella gofal. 

Meddai Kevin:

"Yn fy marn i, nid oedd unrhyw niwed wedi'i wneud bod yn rhan o'r astudiaeth ymchwil os oedd yn helpu eraill. Gallai fod o fudd i'r proffesiwn meddygol ac i gleifion eraill yn y dyfodol."

Cofrestrwch i Fod yn Rhan o Ymchwil i gymryd rhan mewn amrywiaeth o astudiaethau ymchwil iechyd a gofal a helpu i wella iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru a ledled y DU. 

Mae Byddwch yn Rhan o Ymchwil yn wasanaeth a ddarperir gan y Sefydliad Cenedlaethol ar gyfer Ymchwil Iechyd a Gofal ac a gefnogir gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru. Nod y gwasanaeth yw ei gwneud hi'n haws i bobl ddarganfod astudiaethau ymchwil iechyd a gofal cymdeithasol a chael y cyfle iddynt gymryd rhan mewn astudiaethau ymchwil iechyd a gofal cymdeithasol.