Archwilio rôl cynghorwyr personol yng Nghymru: Astudiaeth ar y cyd gyda phobl ifanc sydd â phrofiad o ofal

Bydd y prosiect hwn yn datblygu gwell dealltwriaeth o rôl Ymgynghorwyr Personol wrth gefnogi pontio pobl ifanc ledled Cymru allan o ofal. Mae Ymgynghorwyr Personol yn ffynhonnell gymorth allweddol i bobl ifanc sy'n gadael gofal, gyda'r rôl wedi'i hymgorffori yn Neddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) (2018). Er gwaethaf hyn, ychydig a wyddys am sut mae'r rôl yn cael ei chyflawni, na sut olwg sydd ar arfer da.

Bydd y rhai sy'n gadael gofal yn cyd-arwain yr ymchwil a fydd:   

• Yn archwilio profiadau, arferion a rolau Ymgynghorwyr Personol, eu rheolwyr tîm ac uwch reolwyr, a phrofiadau pobl sy'n gadael gofal
• Datblygu dealltwriaeth o'r galluogwyr/rhwystrau i arferion Ymgynghorwyr Personol da
• Gwerthuso'r dull ymchwil cyd-gynhyrchu gyda phobl sy'n gadael gofal  

Cefndir   

Mae pobl ifanc sy'n gadael gofal yn wynebu caledi ychwanegol, yn aml mae ganddynt rwydwaith cymorth llai yn eu bywydau.  Gall perthnasoedd cyson a chefnogol gydag oedolion wella'r cyfnod pontio y tu allan i ofal, ac mae Ymgynghorwyr Personol wedi'u nodi fel gweithiwr proffesiynol allweddol sy'n gallu cynnig y cymorth hwn (Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2018). Yn wir, mae'n ofynnol i awdurdodau lleol yng Nghymru benodi Ymgynghorwyr Personol i bob person ifanc sy'n gadael gofal. Fodd bynnag, codwyd pryderon ynghylch ansawdd a chysondeb y gefnogaeth hon.  Yn ystod oedolaeth, mae ymadawyr gofal yn parhau i fod mewn perygl o dlodi, iechyd meddwl gwael, ymwneud â’r system cyfiawnder troseddol, a digartrefedd.  Gydag ymchwil yn y maes hwn yn gyfyngedig, bydd y prosiect hwn yn ceisio tynnu'r bylchau mewn gwybodaeth, er mwyn llywio arfer yng Nghymru yn y dyfodol.   

Cynllun ymchwilio  

Mae'r prosiect wedi cael ei lywio gan bobl ifanc sydd â phrofiad gofal.  Bydd cynlluniau'n cael eu datblygu ymhellach gydag ymchwilwyr cymheiriaid â phrofiad o ofal, a fydd yn cyd-arwain yr ymchwiliad. Nid yw'r Pecynnau Gwaith hyn wedi'u cynllunio i redeg yn olynol:

Pecyn Gwaith 1:  Rhannodd arolwg gyda holl dimau Ymgynghorwyr Personol yng Nghymru, i fapio darpariaeth gyfredol y rôl, a galluogi/rhwystrau cysylltiedig i hyn. Bydd rheolwyr tîm ac uwch reolwyr hefyd yn cymryd rhan mewn grwpiau ffocws a chyfweliadau, i ddeall strwythurau a strategaethau darparu, a golwg lefel uwch ar y rôl.

Pecyn gwaith 2:  Ymchwil ansoddol a gynhaliwyd gydag Ymgynghorwyr Personol a'r rhai sy'n gadael gofal o ddau awdurdod lleol, er mwyn deall yn fanwl brofiadau a chanfyddiadau o ymarfer dyddiol.  

Pecyn Gwaith 2:  Ymchwilwyr cymheiriaid sydd â phrofiad o adael gofal a recriwtiwyd i gyd-arwain gweithgareddau prosiect, yn dilyn hyfforddiant ymchwil.  Bydd y gwaith cydgynhyrchu hwn yn cael ei werthuso i ddeall ei fanteision i ymchwilwyr a chyfoedion ymchwil.  

Gall y wybodaeth a gynhyrchir gan y prosiect hwn gyfrannu at wella arferion a chanlyniadau Ymgynghorwyr Personol i ymadawyr gofal yng Nghymru, y DU ac yn rhyngwladol. Bydd canfyddiadau'n cael eu rhannu â chyfranogwyr ymchwil a rhanddeiliaid ar gyfer ymgynghori â nhw, cyn i argymhellion gael eu cofnodi.  Bydd deunyddiau a gweithgareddau hygyrch yn cael eu lledaenu i gynulleidfa eang, gan rannu canfyddiadau allweddol.  Mae'r prosiect yn fan cychwyn ar gyfer ymchwil pellach yn y maes hwn.