Canfyddiadau a Dychymyg Newid Hinsawdd yn Ne Cymru

Rwy’n gyffrous iawn i fod yn arwain OPTIC, prosiect newydd yn y Ganolfan Ymchwil Heneiddio a Dementia (CADR), gan weithio gyda chydweithwyr yn Abertawe (Aled Singleton, Tavi Murray mewn Daearyddiaeth; Deborah Morgan, Aelwyn Williams ym maes Iechyd; Carol Maddock yn Gwyddor Deunyddiau a Pheirianneg) ac Aberystwyth (Charles Musselwhite, Seicoleg).

Mae amgylcheddau lle mae pobl hŷn yn byw, yn gweithio ac yn cymryd rhan mewn gweithgareddau hamdden yn hanfodol i iechyd a llesiant. Trwy newid yn yr hinsawdd, daw bygythiadau i'r amlwg mewn amgylcheddau a oedd yn flaenorol groesawus. Mae’n hanfodol ein bod yn deall safbwyntiau newid hinsawdd pobl hŷn, eu hymddygiad, a’u gweledigaethau ar gyfer y dyfodol fel y gellir llunio a rheoli amgylcheddau byw, gweithio a hamdden yn effeithiol ar gyfer iechyd, llesiant a chynaliadwyedd.

Er mwyn archwilio materion beunyddiol gyda phobl sy’n defnyddio’r amgylcheddau hyn, nawr ac yn y dyfodol, byddwn yn defnyddio dulliau creadigol (creu comics, cyfweliadau symudol a fideo) gyda 50 o bobl mewn pum amgylchedd heneiddio amrywiol (cartref gofal arfordirol, gardd gymunedol, cymuned ffermio ucheldir, tref ôl-ddiwydiannol, cymuned teithwyr ar orlifdir). Bydd cyfranogwyr hŷn (dros 65) ac iau (dan 25) gyda’i gilydd yn creu straeon am safbwyntiau newid hinsawdd, ymddygiad a gweledigaethau ar gyfer y dyfodol, a fydd yn cael eu hailadrodd ar y cyd mewn comic gweledol dwyieithog, hygyrch. Caiff y comig ei rannu fel copïau caled, fesul y wefan, cyfryngau cymdeithasol a dwy arddangosfa ryngweithiol – ar Stryd Fawr Abertawe ac Eisteddfod yr Urdd 2023, canolbarth Cymru. Bydd y comics yn ysgogi trafodaeth mewn digwyddiad dysgu ar y cyd, lle bydd pobl hŷn, llunwyr polisi, busnesau ac elusennau gyda’i gilydd yn dylunio canllawiau ar gyfer amgylcheddau heneiddio sy’n mynd i’r afael yn well â safbwyntiau ac ymddygiad pobl hŷn ar y newid yn yr hinsawdd.

Caiff Her Heneiddio'n Iach - Understanding Older people’s PerspecTives and Imaginaries of Climate change (OPTIC): emplaced creativity to improve environments for healthy ageing ei ariannu gan Her Heneiddio'n Iach UKRI fel rhan o Raglen Social, Behavioural and Design Research Programme. Edrychaf ymlaen at rannu mwy pan fydd y prosiect yn dechrau!

Mae'r gynhadledd hon yn cael ei chynnal gan CADR os oes gennych unrhyw gwestiynau, cysylltwch â thîm y digwyddiad