Anghydraddoldebau Lles Plant yng Nghymru: Ymarfer ac Atal
Crynodeb diwedd y prosiect
Prif Negeseuon
Mae yna gorff sylweddol o ymchwil sy'n dangos perthynas gref rhwng tlodi a chamdriniaeth plant a thrwy hynny, o fod yn destun ymyriadau lles plant megis gweithdrefnau amddiffyn plant neu gael eich rhoi mewn gofal y tu allan i'r cartref. O ganlyniad, mae teuluoedd sy'n byw mewn cymdogaethau amddifadedd uchel yn llawer mwy tebygol o fod yn gysylltiedig â gwasanaethau plant, o'i gymharu â theuluoedd mewn cymdogaethau amddifadedd isel. Yng Nghymru, mae plentyn sy'n byw yn y cymdogaethau mwyaf difreintiedig bron i 12 gwaith yn fwy tebygol o gael ei leoli mewn gofal y tu allan i'r cartref na'i gyfoedion yn y cymdogaethau lleiaf difreintiedig. Mae'r rhai sy'n byw yn y cymdogaethau mwyaf difreintiedig yng Nghymru hefyd yn fwy tebygol o gael eu rhoi mewn gofal y tu allan i'r cartref, na phlant sy'n byw mewn cymdogaethau sydd yr un mor ddifreintiedig yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon.
Nod cyffredinol yr astudiaeth hon oedd archwilio pam mae gwahaniaethau ledled Cymru yn y cyfraddau y mae gwasanaethau plant yn ymyrryd mewn teuluoedd lle mae pryderon gofal ac amddiffyn. Mae canfyddiadau'r astudiaeth hon yn ychwanegu at rai Prosiect Anghydraddoldebau Lles Plant (sef astudiaeth CWIP) cysylltiedig (a ariennir gan Nuffield) a gynhaliwyd ym mhedair gwlad y DU. Defnyddiwyd dull dulliau cymysg i ddrilio ac archwilio'r berthynas rhwng amddifadedd cymdogaeth ac ymarfer gwaith cymdeithasol. Y ddamcaniaeth a brofwyd oedd bod yr anghydraddoldebau a welwyd mewn cyfraddau ymyrraeth lles plant yn cynrychioli rhyngweithio cymhleth o anghydraddoldebau strwythurol sy'n bodoli eisoes, wedi'u cyfryngu trwy weithgareddau lleoli gweithwyr proffesiynol lles plant, gan weithio o fewn strwythurau a diwylliannau sefydliadol wedi’u llywio gan y rhyngweithio â theuluoedd a chymunedau, a’u hymatebion. Gwnaed gwaith maes mewn dau awdurdod lleol yng Nghymru. Gwnaed cymariaethau rhwng y ddau hyn a rhwng ardaloedd dethol a safleoedd tebyg yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon (o astudiaeth CWIP). Nodwyd safleoedd lloeren hefyd i archwilio arferion gwaith cymdeithasol yn yr ardaloedd mwyaf a lleiaf difreintiedig ym mhob awdurdod lleol.
Nododd yr astudiaeth, er bod gweithwyr cymdeithasol yn gallu dangos dealltwriaeth ddamcaniaethol o effeithiau tlodi ar deuluoedd, nid oedd y ddealltwriaeth honno'n weladwy yn gyson yn eu harfer o ddydd i ddydd. Er y cydnabuwyd bod tlodi yn gefndir i lawer o ymarfer y gweithiwr cymdeithasol, roedd 'arallgyfeirio' hefyd yn digwydd mewn perthynas â rhai ardaloedd, cymunedau a theuluoedd. Roedd gweithwyr cymdeithasol hefyd yn teimlo ei bod yn rhy hwyr i fynd i'r afael â'r anawsterau sy'n gysylltiedig â thlodi fel rhan o'u rôl broffesiynol, gan fynegi sut yr oedd wedi ymwreiddio'n ormodol mewn rhai teuluoedd. Yn hytrach, roeddent yn ystyried tlodi fel rhywbeth yr oedd angen delio ag ef ar bwynt cynharach mewn amser, trwy wahanol dimau gofal cymdeithasol. Roedd diffyg ymwybyddiaeth gyffredinol ymhlith y timau gwaith cymdeithasol am y mathau o adnoddau sydd ar gael i deuluoedd ar lefel leol, a allai eu cefnogi gyda heriau tlodi. Lle'r oedd gwybodaeth am wasanaethau lleol, cefnogaeth a budd-daliadau lles, yn aml un person (arbenigwr o ryw fath) oedd yn gwybod amdanynt yn hytrach na bod hynny'n rhan greiddiol o wybodaeth gweithwyr cymdeithasol.