Astudiaeth newydd i gefnogi pobl sy'n byw gyda Covid hir wedi agor yng Nghymru

Mae astudiaeth newydd sy'n edrych ar reoli Covid hir wedi agor yng Nghymru.

Bydd yr astudiaeth Cyd-ddylunio a Gwerthuso Cymorth Hunanreoli Covid Hir wedi’i Bersonoli (LISTEN) yn gwerthuso effeithiolrwydd rhaglen gymorth hunanreoli newydd, wedi'i chyd-ddylunio gan bobl sy'n byw gyda Covid hir.

Bydd y cyfranogwyr yn cael eu dewis ar hap a’u rhoi mewn dau grŵp, un yn derbyn y pecyn cymorth LISTEN, a fydd yn cynnwys llyfr wedi’i gyd-ddylunio ac adnoddau digidol a hyd at chwech o sesiynau cymorth fideo neu alwadau ffôn un-i-un gydag ymarferwyr gofal iechyd sydd wedi cael hyfforddiant LISTEN, a'r grŵp arall yn derbyn eu gofal arferol a allai gynnwys ffisiotherapi neu sesiynau grŵp.

Mae'r astudiaeth yn agored i unrhyw un dros 18 oed sydd wedi dioddef symptomau Covid hir ers 12 wythnos neu fwy. Nid oes angen i bobl sy'n cymryd rhan yn yr astudiaeth fod wedi cael prawf COVID-19 positif ond mae'n rhaid eu bod wedi profi un neu fwy o'r symptomau sy'n gyson â COVID-19, gan gynnwys blinder parhaus, diffyg anadl, poen yn y frest, dryswch meddwl neu boen yn y cyhyrau.

Cafodd y pecyn cymorth newydd hwn ei gyd-gynllunio gan dîm ymchwil a 30 o bobl o bob rhan o'r DU sy'n byw gyda Covid hir, a roddodd eu profiadau, eu dewisiadau a'u heriau o fyw gyda'r cyflwr.

Ffynhonnell wych o gymorth ac anogaeth

Un o'r bobl a helpodd i ddylunio'r pecyn hwn oedd Rob Moffitt, 73 o'r Fenni. Dywedodd:

Mae fy mywyd yn bendant wedi newid o ganlyniad i gael Covid. Pan fydda i'n cerdded y cŵn, roeddwn i'n arfer eu cerdded am tua hanner awr, bore a nos, am tua thri chwarter milltir. Nawr dwi'n cerdded am 20 munud dim ond unwaith y dydd, ac rydym ni’n mynd tua 400 llath. Mae'r cyfan yn ymwneud â chadw yr ychydig o egni sydd gen i ar ddiwrnod gwael.

Mae fy nghyflwr yn mynd ac yn dod. Pan gaf i gylch gwael, dwi'n gallu bod yn hynod fyr o anadl. Does gen i ddim yr egni ar gyfer unrhyw beth. Mae'n rhaid i mi ymdopi â phoenau yn fy nghyhyrau a fy nghymalau a chyfnodau hir o ddryswch meddwl. Roeddwn i'n arfer dwlu ar adeiladu a hedfan awyrennau model, a garddio. Dwi ddim yn gallu gwneud gymaint o'r pethau ro'n i'n arfer eu gwneud rŵan, weithiau dim byd o gwbl am wythnosau.

Ro'n i'n darllen straeon pobl eraill, o'u cymharu â fy un i maen nhw'n hollol ddychrynllyd, dwi wedi ei chael hi’n gymharol dda. Gallaf weld bod llawer o'r pethau sy'n digwydd i mi yn datrys eu hunain yn araf, ond roedd yn frawychus i lawer o bobl eraill. Pan ddysgais am yr astudiaeth, roeddwn i'n meddwl y byddwn i'n hoffi ceisio cael rhywbeth positif allan ohono, helpu rhywun arall.

Yn yr adnoddau sy'n cael eu darparu, mae'r straeon a'r wybodaeth i gyd gan bobl fel fi sy'n byw gyda Covid hir. Mae'n ffynhonnell wych o gefnogaeth ac anogaeth. Mae tîm LISTEN yn dda iawn am wrando arnom ni. Roeddwn i'n teimlo fy mod i'n cael fy nghlywed, fy neall ac yn cael fy nghymryd o ddifrif."

 

Dywedodd cyd-ymchwilydd arweiniol ar astudiaeth LISTEN, yr Athro Monica Busse, Cyfarwyddwr Treialon Meddwl, Ymennydd a Niwrowyddoniaeth yng Nghanolfan Treialon Ymchwil Prifysgol Caerdydd:

Rydyn ni'n gwybod bod tua 83,000 o bobl yng Nghymru sy'n cael trafferthion gydag effeithiau Covid hir ac mae prosiect LISTEN wedi gwneud yr union beth hynny, gwrandewch ar y rheiny sy'n byw gyda Covid hir i ddylunio pecyn cefnogi.

Mae Covid hir wedi cael effaith anhygoel ar fywydau pobl ac er nad yw'r pecyn hwn wedi'i gynllunio i wella symptomau Covid hir, gall helpu i reoli bywyd bob dydd, cynyddu gwybodaeth, hyder, a sgiliau, i ddod â rhywfaint o normalrwydd yn ôl."

Dywedodd Dr Nicola Williams, Cyfarwyddwr Cenedlaethol Cefnogaeth a Chyflenwi yn Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru:

Mae hon yn astudiaeth y gellir ei chynnal gartref, gyda phwyslais penodol ar fynd i'r afael â heriau iechyd mwy hirdymor COVID-19. Y peth gwych am y treial hwn yw ei fod yn cael ei gynnal o bell fel y gall unrhyw un ledled Cymru gael gafael ar y pecyn cymorth hwn boed ym Mhowys wledig, canol dinas Caerdydd neu ar Ynys Môn.

Rydym yn falch o weld ymchwilwyr o Gymru wrth galon yr astudiaeth hon yn y DU yn ogystal ag ymarferwyr sy'n cyflwyno'r pecyn hwn, ac yn helpu'r rhai sy'n byw gyda Covid hir yng Nghymru."

Wedi'i hariannu gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd a Gofal (NIHR), sefydlwyd astudiaeth LISTEN gan Brifysgol Caerdydd a Phrifysgol Kingston Llundain mewn cydweithrediad â Chanolfan Prime Cymru, Prifysgol Abertawe, Bridges Self-Management, Kings College Llundain a Phrifysgol Lincoln.

Mae Canolfan Dystiolaeth COVID-19 Cymru, a grëwyd gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru ar ran Llywodraeth Cymru, hefyd wedi cyfrannu at astudiaeth LISTEN sy'n gweithio ar y cyd â phrosiect yn arwain at gasglu tystiolaeth ymchwil yng Nghymru.

Mae'r astudiaeth LISTEN bellach ar agor ar gyfer recriwtio. I gymryd rhan yn yr astudiaeth, ewch i www.listentrial.co.uk

Dywgwch fwy am yr astudiaeth LISTEN yma.

Gwyliwch fwy o gyfranogwyr astudiaeth LISTEN yn siarad am eu profiad:

Mae Judith yn siarad am gefnogaeth ychwanegol a ddarperir gan astudiaeth LISTEN.

Mae Ian yn siarad am hunanreolaeth symptomau COVID hir.

Mae Carol yn sôn am ennill gwybodaeth, hyder a sgiliau i reoli symptomau COVID hir.