CHARMING (sef “CHosing Active Role Models to INspire Girls”): astudiaeth ddichonoldeb ar hap clwstwr o raglen sy'n gysylltiedig â'r gymuned mewn ysgolion i gynyddu lefelau gweithgaredd corfforol mewn merched 9-10 oed
Crynodeb diwedd y prosiect
Prif negeseuon
Mae gweithgaredd corfforol yn bwysig i iechyd a lles pobl ifanc, ond nid yw'r rhan fwyaf o bobl ifanc yn gwneud digon o weithgaredd. Mae hon yn broblem fyd-eang, ond mae pobl ifanc yng Nghymru ymhlith y lleiaf gweithgar ledled y byd. Mae merched hefyd yn cael eu dangos i fod yn llai egnïol na bechgyn o oedran ifanc. Ers 2015, er mwyn helpu i fynd i'r afael â lefelau gweithgaredd isel ymhlith merched 9-10 oed yng Nghymru, mae rhaglen gweithgaredd corfforol model rôl mewn ysgolion wedi'i chynllunio gyda gwahanol grwpiau o randdeiliaid. Mae'r rhaglen hon yn cael ei hadnabod fel y 'rhaglen CHARMING'. Cyflwynir CHARMING ar safleoedd ysgolion cynradd, gyda gwahanol sesiynau gweithgaredd yn cael eu harwain gan fodelau rôl cymunedol bob wythnos. Mae modelau rôl cyfoedion (disgyblion o ysgolion uwchradd cysylltiedig) hefyd yn cymryd rhan mewn sesiynau ochr yn ochr â'r merched oed cynradd. Roedd ein dull ymchwil yn cynnwys chwe ysgol gynradd yn Ne Cymru. Cafodd pedair ysgol y rhaglen chwe wythnos ac ni chafodd dwy ysgol y rhaglen. Ar draws pob un o'r chwe ysgol, cymerodd merched Blwyddyn 5 ran mewn arolwg a monitro gweithgaredd (gan ddefnyddio dyfais fonitro fach) yn dilyn caniatâd y plentyn a'i riant. Cynhaliwyd cyfweliadau a grwpiau trafod gydag unigolion a oedd yn rhan o'r rhaglen neu'n cymryd rhan ynddi. Nod yr astudiaeth hon oedd deall a allai ysgolion redeg y rhaglen CHARMING ac, i weld a yw ein dull ymchwil ar gyfer profi a yw'r rhaglen yn gweithio, yn gost-effeithiol, ac yn gyraeddadwy. Roedd y nodau hyn yn ceisio penderfynu a fyddai, a sut, yn profi'r rhaglen CHARMING mewn treial ymchwil yn y dyfodol.
- Mae cynyddu'r cyfleoedd i ferched ifanc fod yn egnïol drwy ddefnyddio modelu rôl a chysylltiadau â gweithgareddau cymunedol yn gam pwysig wrth fynd i'r afael â'r lefelau uchel o anweithgaredd corfforol yng Nghymru.
- Dangosodd y canlyniadau ei bod yn bosibl cyflwyno rhaglen gweithgaredd corfforol model rôl sy'n gysylltiedig â'r gymuned ar ôl ysgol i ferched 9-10 oed, ac roedd y rhaglen yn dderbyniol i bawb a gymerodd ran.
- Hyd yn oed drwy gydol pandemig COVID-19, dangosodd y canfyddiadau fod ysgolion yn awyddus i gymryd rhan mewn rhaglen gweithgaredd corfforol ar ôl ysgol, gyda cheisiadau i'r rhaglen redeg dros gyfnod hirach.
- Roedd y rhaglen CHARMING yn cynnig cyfle i feithrin perthynas rhwng ysgolion a gyda'r gymuned, cefnogi pontio disgyblion o'r ysgol gynradd i'r ysgol uwchradd ac roedd angen costau lleiaf posibl.
Mae'r canfyddiadau'n awgrymu y dylid gwneud rhagor o waith i weld a yw'r rhaglen yn llwyddo i wella lefelau gweithgaredd corfforol merched