"Nid oes unrhyw un yn imiwn i drawma" - Dr Tegan Brierley-Sollis

Mae darlithydd prifysgol a oroesodd drawma personol a galar yn ifanc yn archwilio dull sy'n seiliedig ar drawma  tuag at ymddygiad troseddu plant — gan ei gydnabod fel galwad bosibl am help.

Mae Dr Tegan Brierley-Sollis, Darlithydd mewn Plismona, Troseddeg a Dulliau Gwybodus o Drawma ym Mhrifysgol Wrecsam, wedi cael profiad o weithio a gwirfoddoli gyda phlant ac oedolion sy'n ymwneud â'r system cyfiawnder troseddol ac mae wedi bod yn ymchwilio i ddiwylliant ymarfer sy'n seiliedig ar drawma o fewn cyfiawnder ieuenctid.

Cafodd Tegan ei phrofiadau ei hun gyda thrawma cyn iddi ddechrau ar ei thaith ymchwil. Ar ôl ymgymryd â chyfleoedd gwaith amrywiol a rhaglenni hyfforddi, roedd hi'n digwydd cael ei lleoli gyda'r tîm troseddau ieuenctid sy'n gweithio gyda phlant sy'n ymwneud â chyfiawnder.

Dywedodd: "Fy mreuddwyd oedd bod yn artist tatŵ ond newidiodd hynny ar ôl i mi brofi'r lleoliad gyda'r bobl ifanc. Mae rhywbeth am y gwaith hwn a arhosodd gyda mi, ac fe wnes i fwynhau'n fawr iawn."

"Does neb yn imiwn i drawma. Ymarfer sy'n seiliedig ar drawma, nid yw'n ymwneud â dweud beth sydd o'i le gyda chi, mae'n ymwneud â dweud beth sydd wedi digwydd i chi a phwy sydd wedi bod yno i chi."

Creodd Tegan gysyniad ar y cyd â Hwb ACE Cymru a myfyrwyr a staff ym Mhrifysgol Wrecsam i egluro trawma ac ymarfer sy'n seiliedig ar drawma mewn ffordd glir a hygyrch sydd bellach wedi'i ddatblygu'n animeiddiad o'r enw 'Llywio'r Storm'. Mae ei hymchwil wedi cyfrannu at  y fframwaith Cymru newydd sy'n seiliedig ar drawma sy'n canolbwyntio ar wreiddio diwylliant sy'n seiliedig ar drawma ledled Cymru. Mae'n pwysleisio diogelwch corfforol, ffisiolegol ac emosiynol nid yn unig i blant a brofodd drawma ond hefyd ar gyfer unigolion, cymunedau a sefydliadau yr effeithir arnynt gan drawma. Nod y fframwaith hwn yw cynyddu mynediad at wasanaethau tra'n grymuso darparwyr gwasanaethau.

Gwyliwch Dr Tegan Brierley-Sollis yn rhannu ei barn ar amrywiaeth a chynhwysiant mewn ymchwil yng nghynhadledd Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru 2023.