Sut mae pobl ifanc, rhieni a gweithwyr cymdeithasol yn asesu ansawdd ymarfer gwaith cymdeithasol? Dadansoddiad cymharol o waith uniongyrchol gyda theuluoedd

Mae polisi a chanllawiau Cymru yn pwysleisio'r rôl y mae gweithwyr cymdeithasol yn ei chwarae wrth helpu teuluoedd, ac eto ychydig iawn o ymchwil yng Nghymru sydd wedi bod yn arsylwi ar yr hyn sy'n digwydd pan fydd gweithwyr cymdeithasol yn cwrdd â rhieni.  Mae'r astudiaethau sy'n bodoli yn seiliedig ar samplau bach gan ddefnyddio dulliau ansoddol.  Mae hyn yn ddealladwy efallai - mae gwaith cymdeithasol yn digwydd mewn mannau preifat ac yn aml yn cynnwys sgyrsiau sensitif ac anodd. 

Canlyniad pwysig i'r bwlch hwn yw, er bod astudiaethau wedi cyfweld rhieni a phlant am eu profiadau, mae'n ymddangos nad oes astudiaethau lle mae'r rhai sy'n defnyddio gwasanaethau yn cael cyfle i werthuso a rhoi adborth ar natur ac ansawdd ymarfer gyda theuluoedd eraill.  Mae'r cynnig arloesol hwn yn cynnwys defnyddio dull newydd o fewn gofal cymdeithasol plant i roi cyfle i rieni, pobl ifanc ac ymarferwyr ddiffinio'r hyn y maent yn ei ystyried yn arfer da mewn cyfarfodydd rhwng gweithwyr cymdeithasol a rhieni. 

Mae'r astudiaeth yn cynnwys recordio o leiaf 45 o gyfarfodydd gwaith cymdeithasol gyda rhieni mewn tri awdurdod lleol.  Bydd yr holl fanylion adnabod yn cael eu dileu ar y recordiadau, a bydd camau eraill gan gynnwys modiwleiddio llais yn sicrhau anhysbysrwydd.  Yna byddwn yn cynnal dau fath o ddadansoddiad. 

Mae'r cyntaf yn cymhwyso cynllun codio presennol o'r enw SWIM (Gwaith Cymdeithasol a Chyfweld Ysgogol).  Defnyddiwyd SWIM mewn astudiaethau gyda dros 800 o arsylwadau yn Lloegr, lle dangoswyd bod codio yn ddibynadwy a bod sgorau yn cydberthyn â chanlyniadau i deuluoedd. 

Gelwir yr ail ddull yn "farn gymharol".  Fe'i defnyddiwyd yn helaeth ym maes addysg ond ymddengys nad oes astudiaethau gwaith cymdeithasol yn defnyddio'r dull hwn.  Mae barn gymharol yn ffordd ddelfrydol o gynnwys arbenigwyr wrth brofiad wrth werthuso gwaith cymdeithasol oherwydd nid yw'n defnyddio cynllun codio y cytunwyd arno o flaen llaw. Yn hytrach, mae unigolion yn gwrando ar ddau recordiad, gan benderfynu pa un yw'r gorau o'r ddau ac yn rhoi rheswm byr dros y penderfyniad.  Gan fod pob recordiad yn cael ei raddio sawl gwaith, cynhyrchir safle dibynadwy iawn o'r holl recordiadau, gyda gwybodaeth ansoddol ynghylch pam y gwnaed penderfyniadau. Mae gwneud hynny yn gwneud arbenigedd ymhlyg y rhai sy'n llunio barn yn benodol ac yn rhanadwy. 

Byddwn yn gweithio gyda grwpiau o 15-20 o rieni, pobl ifanc sydd â phrofiad o ofal ac ymarferwyr i wneud y penderfyniadau cymharol hyn. Bydd yr astudiaeth yn cynhyrchu tystiolaeth am yr hyn y mae rhieni, pobl ifanc a gweithwyr cymdeithasol yn credu yw arfer da, a sut mae hyn yn cymharu â system raddio sefydledig. Hon fydd yr astudiaeth gyntaf yn y byd i roi barn y rhai sy'n derbyn gwasanaethau gwaith cymdeithasol wrth wraidd ein dealltwriaeth o arfer da fel hyn. 

Bydd y canfyddiadau'n cael eu rhannu'n eang a byddant yn bwydo i ddatblygiadau polisi ac ymarfer yng Nghymru a thu hwnt, er enghraifft llunio addysg gwaith cymdeithasol, fframweithiau ymarfer ac ymchwil yn y dyfodol.