Darpariaeth iechyd meddwl i blant a phobl ifanc mewn ysgolion a cholegau AB (11-25 oed) gyda phrofiadau gofal: Astudiaeth dull cymysg o weithredu, derbynioldeb, angen a chanlyniadau blaenoriaeth

Crynodeb diwedd y prosiect

Prif Negeseuon
 

Mae ysgolion yn lleoliadau pwysig ar gyfer cefnogi iechyd meddwl a lles ond mae diffyg gwasanaethau wedi'u teilwra i anghenion plant a phobl ifanc sydd â phrofiad o ofal, a diffyg cefnogaeth wrth drosglwyddo i goleg AB.  Mae ymchwil gyfyngedig wedi bod ar sut y gall ysgolion, colegau, gofal cymdeithasol ac iechyd meddwl gydweithio i gefnogi'r boblogaeth hon.  Nod yr astudiaeth hon oedd archwilio cymorth iechyd meddwl a lles mewn ysgolion a cholegau ar gyfer plant a phobl ifanc â phrofiad o ofal (gan gynnwys y rhai mewn gofal maeth, perthnasau neu breswyl, gyda Gorchymyn Gwarcheidiaeth Arbennig, neu a fabwysiadwyd).  Roedd yr astudiaeth yn cynnwys dychwelyd at ymatebion i'r arolwg a gasglwyd yn 2017/18 fel rhan o'r Rhwydwaith Ymchwil Iechyd Ysgol, er mwyn deall darpariaeth iechyd meddwl ysgolion.  Gwnaethom hefyd gynnal ymgynghoriadau a chyfweliadau gyda phlant a phobl ifanc, rhieni a gofalwyr, a staff sy'n gweithio mewn ysgolion, colegau, gofal cymdeithasol ac iechyd meddwl.  Roedd cynnwys y cyhoedd ar draws yr astudiaeth yn cynnwys: ymgynghori â rhanddeiliaid; cyngor ar ddulliau ymchwil gyda phobl ifanc sydd â phrofiad o ofal; ac arweiniad gan y Grŵp Cynghori ar Brosiectau ar bob agwedd ar ddarparu astudio. 
 

• Mae anghenion yn amrywiol ac yn gymhleth, ond nid ydynt bob amser yn cael eu deall gan yr ymarferwyr y mae plant a phobl ifanc sydd â phrofiad o ofal yn rhyngweithio â nhw, ac mae'r math o leoliad, e.e. gofal preswyl, yn ffactor pwysig wrth ystyried yr angen. Yn benodol, nid oedd anghenion plant a phobl ifanc mabwysiedig yn cael eu hystyried yn eang.  
   

• Roedd darpariaeth mewn ysgolion yn canolbwyntio ar y plentyn ac wedi'i theilwra i angen, ond mae'r ddarpariaeth yn amrywiol o ran ansawdd a maint.  Cafodd dulliau sy'n cynnwys dysgwyr, a rhieni a gofalwyr, sy'n blaenoriaethu meithrin perthynas (gyda staff a chyfoedion), ac sy'n annog ymdeimlad o berthyn, eu ffafrio gan yr holl randdeiliaid.  
   

• Roedd y cyfnod pontio yn gyfnod allweddol pan oedd angen cymorth ar bobl ifanc sydd â phrofiad o ofal, ac mae cyfleoedd clir i wella'r cymorth wrth iddynt bontio i'r coleg, er mwyn sicrhau eu bod yn elwa o barhau mewn addysg y tu hwnt i 16 oed. 
   

• Mae gweithio mewn partneriaeth rhwng addysg, iechyd a gofal cymdeithasol yn hanfodol i wella'r ddarpariaeth iechyd meddwl a lles ar gyfer plant a phobl ifanc sydd â phrofiad gofal, a dylai gael ei lywio gan leisiau sydd â phrofiad o ofal a rhieni a gofalwyr.