'Sunproofed': Astudiaeth cwmpasu dulliau cymysg o bolisïau diogelwch yr haul mewn ysgolion cynradd yng Nghymru

Crynodeb diwedd y prosiect:

Prif Negeseuon

Mae canser y croen yn broblem gynyddol yng Nghymru.  Gyda chyfraddau'n codi 8% y flwyddyn, mae atal gydag ymddygiad diogelu rhag yr haul yn allweddol. Mae arferion diogelu rhag yr haul, gan gynnwys addysg mewn ysgolion cynradd, yn un ffordd y gall plant ddysgu diogelu eu hunain.  Fodd bynnag, yng Nghymru, mae addysg, arferion a pholisïau diogelwch haul mewn ysgolion yn ddewisol.  Nod 'Sunproofed' oedd deall beth mae ysgolion cynradd Cymru yn ei wneud ar hyn o bryd a pha gymorth sydd ei angen arnynt yn y maes hwn.  

Yr hyn a wnaethom:

Gwnaethom gynnal adolygiad o'r llenyddiaeth bresennol ar ddiogelwch haul mewn ysgolion cynradd yn y DU.   Dosbarthom arolwg amlddewis ar-lein i bob un o'r 1241 o ysgolion cynradd yng Nghymru yn gofyn am bolisïau, arferion ac adnoddau diogelwch yr haul.   Gwnaethom edrych ar dros 10 mlynedd o ddata arferol dienw ar gysylltiadau â gwasanaethau gofal iechyd ar gyfer llosg haul i weld a allem benderfynu a oedd polisïau ysgolion yn lleihau cysylltiadau.   Buom yn siarad â rhanddeiliaid allweddol gan gynnwys rhieni, athrawon, penaethiaid, llywodraethwyr ysgolion ac arbenigwyr mewn atal canser y croen.   Cynhaliwyd cwisiau mewn 5 ysgol gyda disgyblion ym mlynyddoedd 3-6 i benderfynu ar eu gwybodaeth a'u hymddygiadau diogelwch haul.   Fe wnaethom gymryd popeth a ddysgon ni a drafftio dogfen ganllaw diogelwch haul syml ar gyfer ysgolion. Yna, cynhaliwyd digwyddiad lle daeth 16 o'n rhanddeiliaid i drafod a mireinio'r canllawiau i sicrhau ei fod yn berthnasol ac yn ddefnyddiadwy i ysgolion. 

Ein canfyddiadau:

• Mae diogelwch yr haul mewn ysgolion cynradd yn y DU yn cael ei dan-ymchwilio ar hyn o bryd
   
• Mae angen gwella addysg ac arferion diogelwch yr haul yn ysgolion cynradd Cymru: 
  • Dim ond 39% o ysgolion oedd â pholisi diogelwch haul ffurfiol 
  • Dim ond 29% sy'n cynnwys addysg diogelwch haul yn y cwricwlwm ym mhob grŵp blwyddyn
  • Dim ond 5% o ysgolion sydd â digon o gysgod ar gyfer gweithgareddau awyr agored
  • Nid oes unrhyw ddull cytunedig ar draws ysgolion o ran rhoi ymlaen eli haul
  • Roedd ysgolion â chanran uwch o blant ar brydau ysgol am ddim yn llai tebygol o gael polisi diogelwch haul ffurfiol
     
• Ar hyn o bryd, nid yw'n bosibl defnyddio data arferol ar losg haul i asesu effaith unrhyw bolisi ysgol; mae angen gwelliannau wrth gasglu a chodio data
   
• Bydd gwella ymddygiad haul mewn plant yn gofyn am gymuned yr ysgol gyfan ac mae angen ystyried yr argyfwng costau byw.
   
• Mae angen i addysgu a grymuso plant fod wrth wraidd unrhyw ganllawiau 

Bydd ein dogfen ganllaw diogelwch haul a gynhyrchir ar y cyd nawr yn cael ei threialu, ac yna'n cael ei dosbarthu i holl ysgolion cynradd Cymru.  Bydd gwaith yn y dyfodol yn ceisio gwerthuso'r canllawiau hyn.