Banc Data SAIL yn galluogi astudiaeth nodedig ar ofal diwedd oes yng Nghymru, a gyhoeddwyd yn The Lancet

Mae astudiaeth newydd fawr, a ariannwyd gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru ac a gomisiynwyd drwy'r Ganolfan Dystiolaeth Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, wedi cael ei chyhoeddi yn The Lancet Regional Health – Europe, sy'n cynnig mewnwelediadau hanfodol ar sut mae pobl yng Nghymru yn cael mynediad at wasanaethau iechyd a gofal ym mlwyddyn olaf bywyd.

Mae'r ymchwil, dan arweiniad tîm amlddisgyblaethol o Wyddor Data Poblogaeth ym Mhrifysgol Abertawe, mewn cydweithrediad â Phrifysgol Caerdydd, Prifysgol Bryste, a Rhaglen Glinigol Genedlaethol Cymru ar gyfer Gofal Lliniarol a Diwedd Oes, yn harneisio pŵer data dienw, cysylltiedig o Fanc Data SAIL, sydd hefyd yn cael ei ariannu gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru.

Gan dynnu ar ddata o dros 267,000 o unigolion yng Nghymru, a fu farw o achosion nad ydynt yn sydyn rhwng 2014 a 2023, modelodd yr astudiaeth fwy na 1.8 miliwn o drawsnewidiadau rhwng lleoliadau iechyd a gofal. Mae'r dadansoddiad yn archwilio derbyniadau i'r ysbyty, arosiadau mewn cartrefi gofal (gyda nyrsio a heb nyrsio) a gofal cymunedol, gyda ffocws penodol ar unigolion sydd wedi'u cofrestru ar gyfer gofal lliniarol. 

Canfyddiadau Allweddol:

• Cynyddodd y galw am ofal brys yn gyflym tua diwedd oes.
• Treuliwyd y rhan fwyaf o'r amser ym mlwyddyn olaf bywyd gartref.
• Daeth 90% o dderbyniadau brys i'r ysbyty o gartrefi pobl eu hunain.
• Roedd gan unigolion ar y gofrestr gofal lliniarol gyfradd uwch o dderbyniadau brys i'r ysbyty ond llai o hyd o ran eu harhosiad disgwyliedig.

Mae'r astudiaeth yn dod i'r casgliad bod angen dulliau mwy targedig i nodi unigolion a fyddai'n elwa o ofal lliniarol yn gynharach, gan alluogi cymorth amserol a phriodol gartref. Gall cryfhau gofal yn y cartref a gwella adnabod yn gynnar helpu i ddiwallu dewisiadau pobl ar gyfer gofal diwedd oes wrth sicrhau defnydd mwy effeithiol o adnoddau iechyd a gofal. 

Dywedodd yr Athro Rhiannon Owen, Uwch Arweinydd Ymchwil yn Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru: “Dim ond trwy gysylltu data iechyd a gweinyddol dienw a hwyluswyd gan Fanc Data SAIL y gwnaed y gwaith hwn sy'n galluogi gwerthusiad system gyfan ar gyfer poblogaeth Cymru.  Mae ein canfyddiadau yn darparu sylfaen dystiolaeth hanfodol i gefnogi polisi a gwneud penderfyniadau gweinidogol i ddylunio gofal diwedd oes mwy effeithlon, tosturiol a theg yng Nghymru." 

Cynhaliwyd yr ymchwil mewn ymateb i Raglen Genedlaethol Llywodraeth Cymru ar gyfer Gofal Lliniarol a Gofal Diwedd Oes i ddarparu sylfaen dystiolaeth hanfodol i lywio cynllunio a pholisi yn y dyfodol, gan helpu Cymru i ddarparu gofal diwedd oes mwy teg ac sy'n canolbwyntio ar y person. 

Darllenwch y papur llawn. Cadwch yn hysbys am waith Banc Data SAIL a Chanolfan Dystiolaeth Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru drwyn gofrestru i'n cylchlythyr.