Ymchwilydd blaenllaw yng Nghymru yn rhannu myfyrdodau ar yrfa 20 mlynedd fel academydd clinigol mewn llawfeddygaeth blastig

Rhannodd athro blaenllaw llawfeddygaeth blastig ei fyfyrdodau ar yrfa 20 mlynedd fel academydd clinigol yn ystod degfed gynhadledd flynyddol Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, gan gynnwys heriau, uchafbwyntiau – a chysylltiad Brenhinol enwog iawn.  

Siaradodd yr Athro Iain Whitaker, Cadeirydd Llawfeddygaeth Blastig yn Ysgol Feddygaeth Prifysgol Abertawe, a Llawfeddyg Plastig Ymgynghorol er Anrhydedd yng Nghanolfan Llosgiadau a Llawfeddygaeth Blastig Cymru, am y canfyddiad o lawfeddygaeth blastig, ei gymhelliant a'i ddiddordeb ynddo, a gwerth a photensial ymchwil, ymhlith pwyntiau trafod mawr eraill.

Dywedodd: "Er mwyn dod â'r heriau o ba mor anodd yw hi i gymysgu gyrfa lawfeddygol â gyrfa feddygol, mae'n rhaid i ni ddelio â llawer o drawma - trawma yr aelodau uchaf, trawma yr aelodau isaf, canser y croen a chlwyfau, a dyma fy ysgogiad dros wneud hynny. 

"Yn hanesyddol mae hyn yn rhywbeth sydd wedi bod o gwmpas ers amser maith, er bod llawfeddygaeth blastig yn arbenigedd meddygol newydd, mae wedi cael ei ymarfer ers cannoedd a miloedd o flynyddoedd, gan symud pethau o amgylch y corff, ac roeddwn i'n awyddus iawn i'm diddordebau ymchwil cyd-fynd â fy niddordebau clinigol.

"Rydw i wedi cael y fraint o drin cleifion ar bob ystod oedran - o'r crud i'r bedd, a hefyd o'r pen i'r traed - ac mae'n gadael llawfeddygon plastig mewn lle eithaf da i wneud ymchwil oherwydd ein bod yn delio â phob math o feinwe, sydd, ar lefel wyddonol, yn ddefnyddiol iawn. Ond mae hefyd yn agor y drws i lawer o atebion arloesol mewn llawer o feysydd, ac rydym hefyd yn cydweithredu â llawer o lawfeddygon eraill hefyd, felly mae'n amgylchedd da iawn ar gyfer ymchwil." 

Siaradodd yr Athro Whittaker am weithio i Fwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe a Phrifysgol Abertawe, a oedd yn gefnogol iawn o amgylch ei rôl mewn llawfeddygaeth blastig academaidd, yn ogystal ag agor y Ganolfan Ymchwil Llawfeddygaeth Ailadeiladu a Meddygaeth Adfywiol, y mae'n Gyfarwyddwr Sefydlu ohono, gan Iarlles Wessex ym mis Mawrth 2022.

Siaradodd hefyd am ei waith gyda SPARC, Cynghrair Abertawe-Panzi ar gyfer Ailadeiladu a Gofalu am ddioddefwyr Trais Rhywiol sy'n Gysylltiedig â Gwrthdaro, a oedd yn syniad Duges Caeredin. Arweiniodd yr Athro Whitaker daith i Ysbyty Panzi yng Ngweriniaeth Ddemocrataidd y Congo yn 2024, a sefydlwyd gan enillydd gwobr Nobel Dr Denis Mukwege, sydd wedi ymroi ei yrfa i drin dioddefwyr Trais Rhywiol sy'n Gysylltiedig â Gwrthdaro. 

Yn ystod ymweliad diweddar â Kinshasa, gwelwyd y Dduges yn gwylio'r Athro Whitaker a Dr Mukwege yn cynnal llawdriniaeth ar blentyn pump oed a gafodd ei threisio; disgrifiodd yr Athro Whitaker y llawdriniaeth fel “uchafbwynt fy ngyrfa,” gan ychwanegu: "Mae gweld yr effaith y mae'n ei chael ar bobl wedi bod yn wirioneddol ostyngedig." 

Ychwanegodd: "Rydw i wedi bod yn ffodus iawn i fod wedi gweithio gyda chydweithwyr yn y tîm ac ni ellid bod wedi cyflawni'r llwyddiannau hyn heb eu holl waith caled a'u cymhellion yn alinio. 

"Mae fy hoff ddyfyniad erioed gan Winston Churchill, sy'n darllen 'success is walking from failure to failure with no loss of enthusiasm.'   Rydw i bob amser yr un fath – os oes methiant y noson honno dyna ddiwedd arni, rydw i wedi fy llorio'n llwyr, rydw i'n mynd i gysgu a dydw i ddim am wneud hyn byth eto. Bore wedyn dwi'n deffro, dwi'n llawn hyder eto, wedi anghofio'n llwyr am y peth – ac yn mynd yn syth ymlaen i'r her nesaf."

I weld y rhaglen lawn, ewch i dudalen y gynhadledd

Gallwch wylio'r Athro Whitaker yn y Gynhadledd yma