Datgloi potensial Cymru: Beth mae'r rhaglen fuddsoddi yn ei olygu ar gyfer cyflawni ymchwil masnachol

Daeth arweinwyr o bob rhan o seilwaith ymchwil masnachol Cymru at ei gilydd yn ystod degfed gynhadledd flynyddol Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru i archwilio sut mae buddsoddiad newydd yn datgloi potensial y wlad i ddarparu mwy o ymchwil sy'n arwain y byd.

Yn ystod sesiwn banel pwrpasol, trafododd arbenigwyr y cyfleoedd a grëwyd gan yr hwb cyllid diweddar trwy'r Cynllun Gwirfoddol ar gyfer Prisio, Mynediad a Thwf Meddygaeth Brand, cytundeb nodedig rhwng pedair cenedl y DU a'r diwydiant fferyllol.

Bydd y rhaglen yn cyfrannu  £400 miliwn i sector iechyd a gwyddorau bywyd y DU rhwng 2024 a 2029, gan gynnwys £300 miliwn tuag at ehangu capasiti a gallu'r DU i gefnogi cyflenwi treialon clinigol masnachol.   

Disgwylir i Gymru dderbyn £22.1 miliwn, gyda'r nod o gryfhau capasiti a gallu'r GIG i ddarparu ymchwil glinigol fasnachol. Bydd y cyllid hwn yn cefnogi ehangu'r seilwaith presennol a bydd yn darparu cyllid hyblyg i ysgogi adnoddau treialon clinigol trwy gynyddu capasiti a seilwaith y gweithlu.

Gweledigaeth unedig i Gymru 

Dan gadeiryddiaeth Dr Joanna Jenkinson MBE, Cyfarwyddwr Polisi Ymchwil a Datblygu Cymdeithas Diwydiant Fferyllol Prydain, daeth y sesiwn â lleisiau blaenllaw o bob rhan o'r ecosystem ymchwil at ei gilydd i drafod dull strategol Cymru.

Thema ganolog oedd Dull Cymru'n Un, model cyflenwi ymchwil integredig yn genedlaethol sy'n cynnig un cost, contract a phwynt cyswllt i bartneriaid diwydiant.  Cafodd y model symlach hwn ei hyrwyddo gan siaradwyr gan gynnwys Yr Athro Richard Adams, Arweinydd Clinigol ar gyfer Trechu Canser drwy raglen ymchwil, a dywedodd: "Rydyn ni'n gystadleuol ledled y byd, Ewrop a'r DU. Mae angen i Gymru sefyll gyda'i gilydd fel un." 

Ategodd Dr Kieran Foley, Arweinydd Arbenigeddau ar gyfer Delweddu bwysigrwydd cydweithio: "Nid yw gweithio mewn seilos yn gweithio.  Mae'n rhaid i ni weithio ledled Cymru, ar draws y GIG, y diwydiant a'r byd academaidd."

Drwy broses gystadleuol, mae arian wedi'i ddyrannu i gyfleusterau ymchwil pwrpasol, gan gydnabod lle mae gan Gymru'r hanes uchaf o ran cyflwyno treialon masnachol a lle mae potensial i ehangu'r cynnig hwnnw'n gyflym a denu mwy o astudiaethau i Gymru. 

Gwneud ymchwil yn fwy hygyrch a chynhwysol 

Tynnodd y panel sylw at sut mae cyllid Cynllun Gwirfoddol ar gyfer Prisio, Mynediad a Thwf Meddyginiaethau wedi'u Brandio yn helpu i wneud ymchwil yn fwy hygyrch, yn enwedig mewn lleoliadau gofal sylfaenol a chymunedol ac ehangodd ymchwil bresennol.

Dywedodd Dr David Foxwell, Cyd-arweinydd Cenedlaethol Gofal Sylfaenol ac Ymchwil Cymunedol:  "Yn draddodiadol, mae ymchwil wedi cael ei gynnal mewn gofal eilaidd.  Mae cyllid Cynllun Gwirfoddol ar gyfer Prisio, Mynediad a Thwf Meddyginiaethau wedi'u Brandio wedi caniatáu i ni feddwl am sut y gallwn wella hygyrchedd i ymchwil mewn gofal sylfaenol."

Ychwanegodd Rhian Thomas Turner, Pennaeth Gweithrediadau a Strategaeth Ymchwil Pediatrig, a oedd hefyd ar y panel:  "Daeth y buddsoddiad hwn ar yr adeg iawn i ni.  Roedden ni ar gapasiti llawn, ac rwy'n gyffrous am y cyfleoedd y bydd y buddsoddiad hwn yn dod â nhw."

Cadarnhawyd y weledigaeth hon gan Dr Nicola Williams, Cyfarwyddwr Cenedlaethol Cymorth a Chyflenwi. Dywedodd hi:  "Rwy'n angerddol am ei gwneud mor hawdd â phosibl i gymryd rhan mewn ymchwil, ac rwy'n credu y bydd y cyllid hwn yn ein helpu i gyflymu hyn.   

Wrth edrych i'r dyfodol, parhaodd Nicky:  "Mae cynaliadwyedd y tu hwnt i'r buddsoddiad hefyd yn bwysig, mae Cymru eisoes yn rhoi cynlluniau ar waith i sicrhau ein bod yn tyfu capasiti a gallu cyflenwi ymchwil y tu hwnt i'r buddsoddiad hwn gan gefnogi cynllunio hirdymor a dangos enillion gwirioneddol ar fuddsoddiad."

I ddysgu mwy am y buddsoddiad mewn cyflenwi ymchwil masnachol, ewch i: Buddsoddi mewn cyflenwi ymchwil masnachol | Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru