Treial gwrth-fwlio newydd yn lleihau digwyddiadau bwlio gan 13% mewn ysgolion cynradd
21 Tachwedd
Maer treial mwyaf o'i fath yn y DU, a reolir gan y Ganolfan Ymchwil Treialon, sy'n cael ei ariannu gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, wedi dangos y gall rhaglen gwrth-fwlio strwythuredig cost isel leihau'n sylweddol achosion bwlio mewn ysgolion cynradd.
Profodd y treial y rhaglen KiVa yn y Ffindir mewn dros 100 o ysgolion cynradd ledled Cymru a Lloegr, gan gynnwys mwy na 11,000 o fyfyrwyr. Dangosodd y canlyniadau ostyngiad o 13% mewn digwyddiadau bwlio, gyda'r rhaglen yn effeithiol ar draws ystod eang o fathau o ysgolion, o ysgolion gwledig bach i rai trefol mawr.
Dan arweiniad Prifysgol Bangor ac mewn cydweithrediad â Phrifysgolion Caerwysg, Rhydychen, Warwick a Birmingham, mae'r rhaglen yn canolbwyntio ar ymddygiad pob plentyn ac yn pwysleisio'r rôl bwysig y gall gwylwyr ei chwarae.
Dywedodd yr Athro Judy Hutchings, o'r Ganolfan Ymyrraeth Gynnar ar sail Tystiolaeth ym Mhrifysgol Bangor: "Bwlio yn ystod plentyndod yw un o'r ffactorau risg mwyaf ar gyfer problemau iechyd meddwl diweddarach yn ystod plentyndod, glasoed a thu hwnt.
"Er bod gofyn i bob ysgol gael polisi bwlio, anaml y mae'n seiliedig ar dystiolaeth. Mae dull 'ysgol gyfan' KiVa wedi cael effaith sylweddol ar fwlio mewn gwledydd eraill oherwydd ei fod yn canolbwyntio ar ymddygiad pawb ac yn dileu'r gwobrau cymdeithasol a enillir fel arfer gan y troseddwyr."
Mae rhaglen KiVa yn dysgu plant sut i adnabod ac ymateb i fwlio, wrth hefyd feithrin empathi tuag at ddioddefwyr. Nododd ysgolion a fabwysiadodd KiVa hefyd welliannau mewn perthnasoedd cymheiriaid ac empathi cyffredinol myfyrwyr.
Dywedodd Lucy Bowes, Athro Seicopatholeg ym Mhrifysgol Rhydychen: "Mae data'r Ffindir yn dangos gwelliannau o flwyddyn i flwyddyn dros saith mlynedd i ysgolion sy'n parhau gyda'r rhaglen. Mae mynd i'r afael â bwlio mewn ysgolion yn bryder iechyd cyhoeddus mawr ac mae'n hanfodol gwerthuso’r rhaglenni gwrth-fwlio a ddefnyddir yn ein hysgolion."