Ymchwil yn canfod bod cleifion canser mewn ysbytai yn llai tebygol o ddatblygu ceuladau gwaed

Mae astudiaeth sy'n cael ei ariannu gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru wedi awgrymu y gallai cleifion canser sy'n derbyn gofal lliniarol mewn ysbytai fod yn llai tebygol o ddatblygu ceuladau gwaed difrifol na'r rhai sydd mewn hosbisau. Mae'r canfyddiadau'n codi cwestiynau pwysig ynghylch a yw strategaethau cyfredol atal ceuladau mewn ysbytai yn angenrheidiol i bob claf.

Mae'r astudiaeth, a elwir yn HIDDEN2 (Astudiaeth Canfod Thrombosis Gwythiennau Dwfn mewn Ysbyty mewn Cleifion Canser sy'n Derbyn Gofal Lliniarol), dan arweiniad yr Athro Simon Noble, Athro Marie Curie mewn Meddygaeth Gefnogol a Lliniarol ym Mhrifysgol Caerdydd.

Eglurodd yr Athro Noble efallai na fydd thrombosis gwythiennau dwfn yn dangos symptomau, ac yn aml gellir methu eu gweld. Dywedodd: "Os nad ydynt yn cael eu trin, gall ceuladau arwain at gymhlethdodau difrifol, fel coesau chwyddedig poenus, neu hyd yn oed ceulad sy'n teithio i'r ysgyfaint, gan achosi poen yn y frest neu anhawster anadlu."

Nod yr Athro Noble a'i dîm oedd darganfod faint o gleifion gofal lliniarol mewn lleoliadau ysbyty oedd â thrombosis gwythiennau dwfn mewn gwirionedd, ac asesu'r risgiau cysylltiedig.

Roedd yr ymchwil yn cynnwys mwy na 200 o gleifion canser a oedd yn derbyn gofal lliniarol mewn tri ysbyty yn Ne Cymru. Cafodd pob claf sganiau uwchsain o'r ddwy goes i wirio am thrombosis gwythiennau dwfn, cyflwr lle mae ceuladau gwaed yn ffurfio yn y gwythiennau dwfn. Mae'r ceuladau hyn yn aml heb unrhyw symptomau a gallant fod yn fygythiad i fywyd os ydynt yn cyrraedd yr ysgyfaint. 

Er gwaethaf pryderon am risgiau ceulo, nododd yr astudiaeth un claf yn unig oedd â thrombosis gwythiennau dwfn acíwt, achos o 0.6% yn unig, sy'n llawer is na'r 28% a adroddwyd yn flaenorol mewn astudiaethau tebyg a gynhaliwyd mewn hosbis neu leoliadau gofal lliniarol arbenigol.

Meddai'r Athro Noble:  "Gall yr achosion isel hwn awgrymu y gallai cleifion gofal lliniarol yn yr ysbyty fod mewn risg llawer is o ddatblygu ceuladau gwaed nag yw'r rhai sydd mewn hosbisau. Oherwydd hyn, efallai y bydd angen i ni ystyried a yw triniaeth atal ceuladau arferol yn angenrheidiol i bawb yn y lleoliad hwn." 

Ychwanegodd: "Mae’r astudiaeth yn tynnu sylw at bwysigrwydd gofal unigol, yn hytrach na thybio bod gan bob claf gofal lliniarol yr un risg. Dylem ystyried dull mwy wedi teilwra, a allai helpu i osgoi triniaeth ddiangen wrth hefyd barhau i amddiffyn y rhai sydd fwyaf mewn perygl.

Mae'r canfyddiadau'n tanlinellu pwysigrwydd gofal wedi'i bersonoli mewn lleoliadau lliniarol, lle mae'n rhaid i benderfyniadau triniaeth gydbwyso'n ofalus y buddion a'r beichiau posibl.

Parhaodd yr Athro Noble:  "Gallai'r canlyniadau lywio penderfyniadau yn y dyfodol ynghylch sut mae ysbytai yn rheoli risgiau ceuladau gwaed ar gyfer cleifion canser mewn gofal lliniarol, gan ganiatáu i ni ganolbwyntio adnoddau lle mae eu hangen fwyaf wrth osgoi gordriniaeth."

Cofrestrwch i'n cylchlythyr wythnosol a chadwch i fyny â'r newyddion ymchwil a'r cyfleoedd ariannu diweddaraf, a gwybodaeth ddefnyddiol arall.