Ymchwil newydd yn dod â gobaith i bobl sydd â phoen y sawdl

Mae ymchwilwyr sydd â phrofiad byw o boen y sawdl yn ymchwilio i'r triniaethau mwyaf effeithiol i helpu pobl i reoli'r cyflwr, yn y gobaith o helpu eraill yn y dyfodol.

Dywedodd Mim Evans, Nyrs Ymchwil ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro, a mam brysur i ddau o blant, y byddai'n hoffi "defnyddio gem" ei phrofiad i helpu pobl i reoli poen gwanychol y sawdl, a ddatblygodd hi ei hun dair blynedd yn ôl.

Dywedodd Mim: "Daeth y boen ymlaen yn sydyn, doeddwn i ddim yn gallu cerdded na rhoi pwysau ar fy nhroed yn llawn.  Pan roeddwn yn rhoi fy nhroed allan o'r gwely peth cyntaf yn y bore, byddai'n boenus iawn.

"Rwy'n gyson ar fy nhraed.  Pan gefais boen difrifol, roedd yn wanychol iawn. 

"Pan newidiais i'r ffordd y cerddais a cheisio tynnu'r pwysau oddi ar fy sodlau, byddai wedyn yn achosi poen i'r glun.  Dyw e ddim yn bleserus iawn o gwbl."

Mae Mim yn gweithio gyda Dr Nia Jones, Podiatrydd cymwys, ar astudiaeth a ariannwyd gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru yn edrych ar lwybrau triniaeth a fyddai’n gweithio orau i bobl â phoen sawdl.

"Fel nyrs ymchwil, rhan bleserus y swydd yw gallu treulio amser o safon gyda chleifion yn mynd drwy'r prosiect ymchwil yn drwyadl gyda nhw, gan sicrhau eu bod yn deall eu hymrwymiad i'r prosiect ymchwil.

"O safbwynt cleifion, maen nhw'n gwerthfawrogi siarad â rhywun sydd â phrofiad o lygad y ffynnon a deall pa mor ddwys yw'r boen. 

"Mae'n brosiect ystyrlon ac ar ddiwedd y prosiect, byddwn yn darganfod y triniaethau gorau ar gyfer poen y sawdl a chyfleu hynny i bobl."

Dywedodd Dr Nia Jones fod bron i un o bob deg o bobl wedi profi llid gwadnol y ffasgell, a elwir hefyd yn boen y sawdl gwadnol, a'i fod yn fwy cyffredin ymhlith oedolion canol oed neu hŷn.

Dywedodd Dr Jones:  "Mae'r triniaethau presennol ar gyfer poen y sawdl gwadnol yn cynnwys fideos hunangymorth, cyngor ymarfer corff, mewnwadnau esgidiau a therapi uwchsain. Gallai pob triniaeth helpu cleifion i leihau poen, ond gall weithio'n well i rai pobl nag eraill.

"Yn ein hastudiaethByddwn yn edrych ar lwybrau cleifion cyfan yn hytrach na thriniaeth unigol. Byddwn yn recriwtio cleifion ar gyfer treial a byddant yn cael eu dyrannu i un o bedwar llwybr triniaeth gwahanol ar hap.

"Mae'n ddyluniad arbrofol newydd lle gall cleifion gael eu hapsamplu sawl gwaith; rydym am ddarganfod pa gyfres o ganlyniadau triniaeth yw'r rhai mwyaf ymarferol a derbyniol iddynt.

"Gall poen y sawdl gwadnol fod yn faich enfawr ar bobl, gan effeithio ar eu hiechyd a'u lles ac arwain at ostyngiad yn ansawdd bywyd.

"Rydym yn defnyddio dull cyfannol i edrych nid yn unig ar yr ochr ddichonoldeb ohono, ond o effaith ehangach yr hyn y gall y cyflwr ei amlygu. Ein nod yw ehangu'r prosiect hwn i edrych ar effeithiolrwydd treial mwy."