Mae Arweinydd Arbenigol ar Heintiau yn galw ymchwil i ymwrthedd gwrthficrobaidd yn "flaenoriaeth frys"

I nodi Wythnos Ymwybyddiaeth Gwrthficrobaidd y Byd (AMR), mae Arweinydd Arbenigol ar Heintiau Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru yn galw am fwy o ymchwil i helpu i fynd i'r afael â'r bygythiad cynyddol o 'arch-fygiau' fel y'u gelwir.

Mae ymwrthedd gwrthficrobaidd (AMR) yn golygu bod afiechydon a achosir gan haint yn gynyddol yn gallu gwrthsefyll cyffuriau a ddefnyddir yn draddodiadol i'w trin. Er bod rhywfaint o ymwrthedd yn naturiol, mae'n cael ei gyflymu gan orddefnydd o wrthfiotigau, mewn pobl ac anifeiliaid. Erbyn 2050 rhagwelir y gallai arch-fygiau o'r fath ladd bron i 2 filiwn o bobl y flwyddyn yn uniongyrchol a chwarae rhan ym marwolaethau cymaint ag 8 miliwn, ledled y byd.

Bu’r Athro Angharad Davies, Arweinydd Arbenigol ar Heintiau Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, yn cadeirio cyfres o weminarau AMR Byd-eang  ar gyfer Coleg Brenhinol y Patholegwyr a siaradodd ar esblygiad AMR yn nigwyddiad Diwrnod Patholeg Ryngwladol y Coleg ym mis Tachwedd.

Dywedodd yr Athro Davies,

Mae'r gallu i drin heintiau yn ddiogel wedi trawsnewid meddygaeth. Hebddo, mae gofal iechyd yr ydym yn ei gymryd yn ganiataol heddiw, fel genedigaeth ddiogel a llawdriniaethau arferol, heb sôn am driniaethau cymhleth fel cemotherapi canser, mewn perygl. Dyna pam y mae angen i ni fynd i'r afael â her AMR fel blaenoriaeth frys ar gyfer gofal iechyd yn ei gyfanrwydd."

Mae cyn-Brif Swyddog Meddygol Lloegr, a llysgennad AMR y DU i'r Cenhedloedd Unedig, Y Fonesig Sally Davies, hefyd yn ddiweddar yn galw am fwy o gydnabyddiaeth o fygythiad AMR, gan ddweud bod yn rhaid blaenoriaethu camau gweithredu.

Gwneir y broblem yn fwy cymhleth gan y ffaith nad yw achosion o AMR wedi'u cyfyngu i feddyginiaeth ddynol yn unig. Er bod meddygon wedi cael eu hannog i ragnodi gwrthfiotigau dim ond pan fo angen, a gofynnir i’r cyhoedd eu defnyddio yn union fel y rhagnodwyd, mae'r defnydd o wrthfiotigau mewn amaethyddiaeth a dyframaeth a'i sgil-effeithiau ar yr amgylchedd hefyd yn gwneud cyfraniad mawr.

Mewn cyfweliad gyda'r BBC yn gynharach eleni, dywedodd yr Athro Davies y byddai ymchwil ar draws gwahanol sectorau yn allweddol i fynd i'r afael â'r her gymhleth hon: "Mae'r achosion yn gymhleth. Ni allwn fynd i'r afael â hyn mewn un sector yn unig." 

Croesawodd Llywodraeth Cymru gyhoeddi cam pum mlynedd nesaf cynllun gweithredu'r DU i leihau AMR erbyn 2040, ac yn ddiweddar cyhoeddodd ei thargedau blynyddol diweddaraf ar gyfer lleihau heintiau sy'n gysylltiedig â gofal iechyd (HCAIs) ac AMR. Mae'r targedau'n cynnwys gostwng cyfanswm y defnydd o gyffuriau gwrthficrobaidd mewn gofal sylfaenol 10% erbyn 2030, a 5% mewn gofal eilaidd, yn ogystal â chynyddu ymwybyddiaeth o AMR ymhlith gweithlu'r GIG.

Allwn ni symud Angharad yn uwch yn y darn a'i gwneud hi'n ganolbwynt gan mai hi yw ein harweinydd arbenigol?  Byddai anyrthing mae hi'n gallu ychwanegu at sylwadau'r Fonesig Davies yn dda

 [AD2]Mae hwn yn gynllun gweithredu'r DU y soniwyd amdano ar wefan Llywodraeth Cymru rydych wedi cysylltu â hi.

 [ST3]Diolch am egluro'r