Blwyddyn gyntaf y Ganolfan Ymchwil Gofal Cymdeithasol i Oedolion: adeiladu sylfeini ar gyfer y dyfodol

Mae’r Ganolfan Ymchwil Gofal Cymdeithasol i Oedolion (CARE), a lansiwyd yn 2023 yn sgil buddsoddiad sylweddol o £3 miliwn gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru,  wedi cael blwyddyn gyntaf ryfeddol, gan osod y sylfeini ar gyfer ymchwil a chydweithio effeithiol.

O dan arweinyddiaeth yr Athro Paul Willis, a benodwyd yn Gyfarwyddwr yn ddiweddar, nod CARE yw gwneud cyfraniad sylweddol i’r sylfaen wybodaeth am ofal cymdeithasol i oedolion a chynhyrchu tystiolaeth i wella darpariaeth gofal cymdeithasol yng Nghymru a thu hwnt.

Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, mae’r tîm wedi gosod y sylfeini ar gyfer llwyddiant y ganolfan. Rydym yn adolygu'r hyn a gyflawnwyd yn ystod y flwyddyn ddiwethaf ac yn edrych ymlaen at y cynlluniau ar gyfer 2025 a thu hwnt.

Ers iddi gael ei datblygu, mae CARE wedi:

1. Sicrhau cyllid ac adnoddau. Mae CARE wedi canolbwyntio ar sicrhau cyllid gan sefydliadau allweddol fel y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd a Gofal, gan ennill 6 grant gwerth ychydig dros hanner miliwn o bunnoedd.
2. Datblygu a chyfrannu at 60 o gyhoeddiadau ac wedi cefnogi ymchwil i gynorthwyo oedolion ifanc gyda niwroamrywiaeth, technoleg gynorthwyol ar gyfer y rhai â dementia a mannau lles i bobl awtistig, ymhlith pethau eraill.
3. Datblygu Grŵp Cynghori Strategol, dan gadeiryddiaeth yr Athro Emeritws Andrew Pithouse. Mae’r grŵp hwn yn cynnwys aelodau o Lywodraeth Cymru, awdurdodau lleol, y byd academaidd, ac unigolion sydd â phrofiad bywyd o ofal cymdeithasol. Mae eu dealltwriaeth nhw yn hanfodol ar gyfer llywio agenda ymchwil CARE.
4. Gwneud cysylltiadau allweddol, gan ymgysylltu â rhanddeiliaid allweddol, gan gynnwys arweinwyr elusennau, llunwyr polisi’r llywodraeth, a chynrychiolwyr awdurdodau lleol sydd wedi helpu i lunio blaenoriaethau ymchwil CARE.
5. Adeiladu tîm ymchwil craidd sy'n cynnwys arbenigwyr mewn amrywiol feysydd megis iechyd meddwl, camddefnyddio sylweddau, heneiddio a chynhwysiant cymdeithasol.
6. Sefydlu Bwrdd Cynnwys y Cyhoedd (a elwir yn ‘Grŵp Profiad Bywyd’) sy’n cynnwys saith unigolyn sydd â phrofiad bywyd o dderbyn gofal. Bydd y bwrdd hwn yn chwarae rhan ganolog wrth gyd-ddylunio cynigion a gweithgareddau ymchwil.

Wrth fyfyrio ar y flwyddyn ddiwethaf, dywedodd Paul Willis, Cyfarwyddwr GOFAL, “Rydym mor hapus gyda’r cynnydd rydym wedi’i wneud yn y flwyddyn gyntaf ers i ni gael ein sefydlu. Mae ymroddiad ein tîm a’r gefnogaeth werthfawr gan ein rhanddeiliaid wedi gosod sylfaen gref ar gyfer ymchwil yn y dyfodol a fydd yn cael effaith sylweddol ar ofal cymdeithasol i oedolion.”

Edrych ymlaen at 2025

“Rydym yn sefydlu ffrydiau thematig newydd ym meysydd technoleg, gofal a llesiant; a gwasanaethau iechyd meddwl a chymorth gofal cymdeithasol, ac rydym yn edrych ymlaen yn fawr at weld yr effaith y bydd yr ymchwil hon yn ei chael ar ddefnyddwyr gwasanaethau a’u teuluoedd.

“Wrth i ni symud ymlaen at ein hail flwyddyn, mae ein blaenoriaethau’n cynnwys ehangu cyfranogiad ymarferwyr, cryfhau partneriaethau, a sefydlu cydweithrediadau rhyngwladol. Byddwn hefyd yn lansio gwefan CARE ac yn cynnal cyfres o seminarau ymchwil hefyd cyn hir – mae’r flwyddyn nesaf yn addo i fod yn un gyffrous.”

Mae CARE yn ymdrech gydweithredol genedlaethol sy’n cynnwys Ysgol Gwyddorau Cymdeithasol Prifysgol Caerdydd, Ysgol Fusnes Caerdydd, a’r Ganolfan Treialon Ymchwil, gyda chyllid gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru. Mae’r cymorth gan y Ganolfan Ymchwil a Datblygu Gofal Cymdeithasol Plant (CASCADE) wedi bod yn allweddol i’w datblygiad.

Dywedodd Michael Bowdery, Pennaeth Rhaglenni yn Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru: “Gan fyfyrio ar y flwyddyn gyntaf, mae’n amlwg bod y sylfeini wedi’u gosod, ac mae ymrwymiad CARE i ddatblygu ymchwil gofal cymdeithasol oedolion eisoes wedi arwain at ddealltwriaeth sylweddol a chymwysiadau ymarferol.

“Rydym yn edrych ymlaen at barhad y gwaith hanfodol hwn, ac at weld sut y bydd y grantiau a enillwyd a’r ymchwil a wnaed gan CARE yn dechrau helpu i lunio polisïau a gwella arferion ar gyfer y rhai mwyaf agored i niwed yn ein cymunedau.”