"Dod yn rhan o rywbeth mwy": Cyfadran Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru yn dathlu dwy flynedd

Mae Cyfadran Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru yn dathlu dwy flynedd o fodolaeth fis Medi.

Sefydlwyd y Gyfadran yn 2022 a’i nod yw creu cymuned gyfunol o ymchwilwyr iechyd a gofal cymdeithasol.

Mae cyfanswm y buddsoddiad yn Nyfarniadau Cynllun y Gyfadran newydd wedi bod dros £3 miliwn hyd yma, a mwy na £1.8 miliwn o hynny mewn cymrodoriaethau uwch yn unig.

Mae 141 o aelodau o'r Gyfadran, sy'n ymchwilwyr iechyd a gofal cymdeithasol o ystod o gefndiroedd proffesiynol ac ar bob cam gyrfa, pob un ohonynt yn derbyn cefnogaeth, arweiniad a hyfforddiant.

Mae Cyfarwyddwr Cyfadran Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, yr Athro Monica Busse, wedi bod yn y rôl ers ei sefydlu ac mae hi eisoes wedi gweld y manteision.

Meddai'r Athro Busse: "Yr hyn rydyn ni'n ceisio ei wneud yw datblygu'r gymuned ymchwil Cymru gyfan hon lle rydyn ni'n datblygu arweinwyr ymchwil y dyfodol a lle mae pobl wir yn teimlo'n rhan o rywbeth. P'un a yw ein haelodau gyda'i gilydd mewn ystafell neu wedi cydgysylltu mewn cyfarfod ar-lein, mae ein cymuned yn dechrau disgleirio trwodd.

"Pan rydych chi'n ceisio mynd i'r afael â phroblemau cymhleth, allwch chi ddim gwneud hyn ar eich pen eich hun. Y drafodaeth tîm honno, y cydweithio hwnnw, y rhannu hwnnw, sy'n allweddol iawn wrth gefnogi ein hymchwilwyr ar hyd eu llwybrau unigryw eu hunain."

Mae ymchwilwyr yn teimlo'n "rhan o rywbeth mwy"

Mae'r Gyfadran yn sefydliad aelodau yn unig sy'n cynnwys ymchwilwyr sy'n derbyn dyfarniadau personol Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru. Gall y rhai sydd â dyfarniadau personol ledled y DU wneud cais i ddod yn aelod cyswllt.

Mae'r buddion yn cynnwys cyswllt cymheiriaid, rhwydweithio, mentoriaeth, gweminarau, a rhaglenni arweinyddiaeth, Ymgynghorwyr Datblygu Ymchwilwyr a rhwydwaith rhithwir trwy grŵp LinkedIn.

Mae'r Athro Busse, sy’n ffisiotherapydd siartredig, ac yn fethodolegydd treialon yn y Ganolfan Ymchwil Treialon ym Mhrifysgol Caerdydd, wedi gweld yn uniongyrchol pa mor bwysig y gall cefnogaeth a chydweithio fod i ymchwilydd.

Dyfarnwyd cymrodoriaeth ôl-ddoethurol Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru/NIHR iddi yn 2013, sef y "sbardun mwyaf" yn ei gyrfa a hefyd yn un o'r heriau mwyaf.

Meddai'r Athro Busse: "Roedd yn gyfnod unig iawn gan nad oedd ymchwilwyr eraill i siarad â nhw na rhannu heriau a phrofiadau â nhw, doedd dim cymuned o ymchwilwyr a oedd yn cefnogi ei gilydd.

"Yr hyn rydyn ni'n ceisio ei wneud yn y Gyfadran yw dod â phobl at ei gilydd i rannu, cefnogi ac arloesi."

Mae'r Athro Busse eisoes wedi gweld hyn yn digwydd, gydag ymchwilwyr yn creu cysylltiadau, yn rhannu eu hymchwil a'u problemau, yn dod ynghyd i helpu ei gilydd ar hyd y ffordd. 

Ychwanegodd: "Yr adborth yn gyffredinol yw y gall [ymchwilwyr] deimlo eu bod yn dod yn rhan o rywbeth mwy."

Gweledigaethau ar gyfer y dyfodol – "Cymuned gyfunol go iawn"

Mae'r Athro Busse yn gobeithio y bydd y Gyfadran yn tyfu i fod yn fwy amrywiol a chynrychioliadol o ymchwilwyr o bob cwr o Gymru.

Dywedodd: "Rwyf am allu gweld pobl yn dod i mewn yn gynnar yn eu gyrfaoedd fel ymchwilwyr i'r Gyfadran ac yna'n parhau i dyfu a datblygu fel ymchwilwyr annibynnol blaenllaw."

"Rwyf wir eisiau gallu gweld gweithwyr cymdeithasol, gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd, gwyddonwyr gofal iechyd, fferyllwyr, meddygon, i gyd yn gweithio gyda'i gilydd gan fod pawb yn dod â gwybodaeth a gwahanol sgiliau y mae eu hangen i ddatrys heriau iechyd a gofal cymhleth ein hoes."

Mae'r cynlluniau ar gyfer y Gyfadran yn cynnwys mentrau cydraddoldeb ac amrywiaeth, Cynllun Datblygu Treialon Newydd, System Rheoli Grant – a fydd yn caniatáu cyflwyno ceisiadau ar-lein – a dosbarthiadau meistr sy'n ymdrin â phynciau fel Sicrhau adnoddau ar gyfer eich astudiaeth a Résumé ar gyfer Ymchwil ac Arloesi (R4RI).

Ymhen amser, mae'r Athro Busse yn gobeithio y bydd y Gyfadran yn cynrychioli agwedd nodedig ar ymchwil yng Nghymru. 

Ychwanegodd: "Yr hyn sy'n wirioneddol unigryw yng Nghymru yw ein bod ni'n ddigon bach i allu bod yn gymuned ar y cyd go iawn.

"Dwi wir eisiau gweld pobl o'r tu allan i Gymru yn dweud waw, edrychwch ar beth maen nhw'n ei wneud yn y fan yna."

Mae dyfarniadau Doethurol ac Uwch Gymrodoriaeth y Gyfadran yn cael eu lansio ar 14 Hydref.  Cofrestrwch i dderbyn y bwletin wythnosol am fwy o wybodaeth a'r newyddion diweddaraf o fyd ymchwil yng Nghymru.