Archwilio degawd o gynnydd ymchwil wedi'i wneud i ddarparu gofal iechyd a gofal cleifion

Daeth arweinwyr meddwl o ymarfer clinigol, y byd academaidd, uwch arweinyddiaeth y GIG a'r cyhoedd ynghyd ar gyfer degfed gynhadledd flynyddol Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru i archwilio'r gwahaniaeth y mae ymchwil yn ei wneud i ofal iechyd, darparu gwasanaethau a gofal cleifion.

Ymunodd yr Athro Dean Harris, Meddyg Ymgynghorol y Colon a Dirprwy Gyfarwyddwr Ymchwil a Datblygu Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe â Dr Nathan Bray, Uwch Ddarlithydd ym Mhrifysgol Bangor a Peter Hooper, cyfrannwr cyhoeddus, ar gyfer y sesiwn a gadeiriwyd gan gyflwynydd ITV Cymru, Andrea Byrne.

Myfyriodd y panel ar ddegawd o gynnydd, gan archwilio sut mae ymchwil wedi llunio gofal iechyd, gwella darparu gwasanaethau, ac effeithio ar y gofal y mae cleifion wedi'i dderbyn.

Wrth agor y drafodaeth, dywedodd yr Athro Harris mai'r enghraifft sy'n croesi pob arbenigedd oedd personoli gofal, a oedd wedi symud ymlaen yn aruthrol yn ystod y deng mlynedd diwethaf.

Ychwanegodd: "Mae wedi chwyldroi'r ffordd rydyn ni'n trin canser y colon a'r rhefr, gyda'r holl wybodaeth foleciwlaidd am sut rydyn ni'n trin y canserau hynny. 

"Mae gennym ni driniaethau manwl gywir ar gyfer metastasis; os ydyn ni'n symud ymlaen ddeng mlynedd i ble rydyn ni nawr yn seiliedig ar ganser y coluddyn rhywun sydd â mwtaniad genetig penodol, mae'n golygu y gallwn ni eu trin ag imiwnotherapi, ac rydyn ni'n gweld cleifion nawr lle nad oes angen llawdriniaeth mwyach ar gyfer canser y rhefr - mae'r clefyd yn diflannu gyda therapi, sy'n syfrdanol mewn gwirionedd ac ni fyddai hynny byth wedi dod heb un syniad ymchwil a chyhoeddiad yn sbarduno'r un nesaf a'r un nesaf."

Tynnodd Dr Bray sylw at ddiagnosteg fel maes penodol o welliant dros y degawd diwethaf, mewn meysydd fel canser a dementia, gan ychwanegu:  "O safbwynt economegwyr iechyd, mae manteision i allu canfod afiechydon yn gynt, oherwydd gallwch chi ddechrau triniaeth yn gynt ac osgoi'r risgiau o gymhlethdodau yn ddiweddarach. 

"Roedd ymateb Cymru i COVID-19 hefyd yn ddiddorol iawn, fe wnaethom ariannu dros 100 o astudiaethau ymchwil ond roeddem yn gallu rhoi ein cymuned ymchwil ar waith a defnyddio ein sgiliau i greu effaith ar bolisi ac ymarfer er enghraifft drwy Ganolfan Dystiolaeth COVID-19 Cymru.

"Mae hynny'n parhau gyda'r Ganolfan Dystiolaeth Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, ac rwy'n credu ei bod yn wirioneddol allweddol ein bod yn parhau i wneud ymchwil sylfaenol ond hefyd yn gallu trosi ein hymchwil yn effaith trwy adolygiadau tystiolaeth a synthesis.

"Peth arall yw ein bod yn aml yn canolbwyntio ar driniaeth ac iachâd, ond mae hefyd yn bwysig ein bod yn canolbwyntio ar ddiwedd oes hefyd i sicrhau ein bod yn rhoi'r gofal cywir i bobl ar ddiwedd oes ac yn caniatáu i bobl farw gydag urddas hefyd." 

Ychwanegodd Peter: "Fel claf rydyn ni'n gweld y triniaethau gwell a'r cyffuriau newydd gwych a phob math o welliannau, ond yr hyn nad ydym yn ei weld yw'r llinell doredig yn ôl oddi yno i'r holl ymchwil sy'n digwydd, a dwi'n meddwl mai dyna pam mae'r cyhoedd yn ei chael hi ychydig yn anoddach deall pwysigrwydd ymchwil.

"Maen nhw'n gweld yr holl gyhoeddiadau hyn yn y cyfryngau am iachâd newydd ar gyfer canser fel pe bai canser yn un peth, ac yna dim byd am bump i ddeng mlynedd, ond mewn gwirionedd mae ymchwil wych yn mynd ymlaen drwy'r amser ac mae hyn yn arwain at yr holl driniaethau a darganfyddiadau newydd gwych hyn." 

Am y rhaglen lawn, ewch i'r dudalen gynhadledd.