Diwrnod Rhyngwladol Treialon Clinigol 2023

I ddathlu Diwrnod Rhyngwladol Treialon Clinigol 2023, rydym yn tynnu sylw at rai enghreifftiau o ymchwil sy'n gwneud gwahaniaeth yng Nghymru a sut mae aelodau'r cyhoedd yn hanfodol i ymchwilio.       

Nid yw'n ymwneud â dynion mewn cotiau labordy i gyd 

Mae Nyrsys Iechyd Meddwl, Emily Barnacle a Rhian Gray o Fwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan eisiau codi ymwybyddiaeth o ddulliau amgen o ymchwilio i dreialon clinigol iechyd meddwl, drwy ymweliadau cartref.

Mae Emily a Rhian yn cefnogi cyfranogwyr sydd â chyflyrau iechyd meddwl cymhleth sy'n cael triniaeth neu ymyriadau fel rhan o dreial clinigol. Mae eu hymchwil yn ymdrin ag ystod eang o gyflyrau iechyd meddwl o ddementia a chlefyd Alzheimer i seicosis, pryder ac iselder.

Meddai Emily: "Mae'r bobl sy'n ymwneud â'n hastudiaethau yn aml yn profi ffyrdd o fyw anhrefnus; Mae'n annhebygol y byddent yn gallu cymryd rhan mewn treial pe bai'n golygu eu bod yn gorfod dod i glinig neu adran ymchwil benodol. Felly, rydym yn mynd â'r ymchwil iddynt."

Mae ymweliadau cartref wedi galluogi Emily a Rhian i ffurfio perthynas dda â'u cyfranogwyr a sefydlu ymddiriedaeth, sydd wedi arwain at ganlyniadau presenoldeb uchel yn gyffredinol trwy gydol y treialon.

Gwyddonwyr ymchwil yn mynd i'r afael ag un o ffurfiau mwyaf cyffredin y DU o lewcemia 

Mae ymchwilwyr yng Nghymru yn bwriadu datblygu triniaeth fanwl "safon aur" ar gyfer Lewcemia Myeloid Acíwt (AML), math o ganser y gwaed.

Mae dros 100 o wahanol fathau o AML, sy'n ei gwneud hi'n anodd ei drin. Ond mae ymchwil dan arweiniad yr Athro Alex Tonks, o Is-adran Canser a Geneteg Prifysgol Caerdydd, yn canolbwyntio ar sut mae AML yn datblygu, i greu triniaethau wedi'u targedu i fynd i'r afael ag ef. Mae triniaethau tebyg ar gyfer math arall o ganser y gwaed wedi gweld cyfraddau goroesi yn cynyddu.

Dywedodd yr Athro Tonks: "Aeth y gyfradd oroesi ar gyfer cleifion â Lewcemia Myelocytig Cronig o tua 10% ar ôl pum mlynedd i fod yn uwch na 90%. Gallu cynyddu'r gyfradd oroesi i'r lefel honno ac uwch; Dyna'r safon aur yr ydym am ei chyflawni ar gyfer yr holl ganserau gwaed eraill."

O ddiagnosis dementia cynnar i ddoliau cwtch 

Mae Dr Simon Read, Cymrawd Ymchwil Gofal Cymdeithasol Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, yn cynnal astudiaeth ar arferion gofal cymdeithasol ataliol effeithiol ar gyfer unigolion oedrannus sy'n derbyn gofal neu gymorth, gan gynnwys y rhai â dementia.

Nod y prosiect ymchwil yw canfod gwahanol sefydliadau yng Nghymru sy'n darparu gofal ataliol. Y nod yw cynnig cymorth cyn gynted â phosibl o ddiagnosis, hyd yn oed cyn i'r cyflwr gael diagnosis ffurfiol.

Gall mwy o ryngweithio cymunedol wella iechyd a lles

Mae Ysgol Ymchwil Presgripsiynu Cymdeithasol Cymru (WSSPR) yn arwain y ffordd ar gyfer ymchwil presgripsiynu cymdeithasol yng Nghymru ac yn rhyngwladol.  Mae ymchwilwyr yn gobeithio deall mwy am sut y gall ein hiechyd a'n lles wella trwy ryngweithio cymdeithasol cynyddol â'n cymunedau, ochr yn ochr â neu yn lle meddyginiaeth fel triniaeth.

Nod presgripsiynu cymdeithasol yw helpu i gysylltu pobl â gweithgareddau, grwpiau a gwasanaethau lleol fel dosbarthiadau ioga a garddio cymunedol i werthuso'r effaith y mae hyn yn ei chael ar eu hiechyd a'u lles.

Defnyddio ymarfer corff fel strategaeth ymdopi ar gyfer ffoaduriaid a cheiswyr lloches

Mae o leiaf un rhan o dair o ffoaduriaid a cheiswyr lloches yn byw gyda phroblemau meddyliol a chorfforol a achosir gan brofiadau trawmatig yn eu mamwlad ac yn ystod eu taith i ddiogelwch. Mae ymchwil wedi dangos y gall y symptomau meddyliol a chorfforol hyn orgyffwrdd, gan ei gwneud yn anodd trin y person cyfan gan nad yw'r ddarpariaeth gofal iechyd meddwl a chorfforol gwbl integredig ar gael yng Nghymru ar hyn o bryd. 

Roedd Zaina Aljumma eisiau helpu ffoaduriaid y dyfodol felly cymerodd ran mewn astudiaeth ymchwil yn edrych ar sut y gallai ymarfer corff helpu'r rhai sy'n ceisio noddfa i reoli'r heriau meddyliol a chorfforol sy'n deillio o drawma.

Therapi rhith-realiti trochol (VR) i helpu adsefydlu gofal ôl-ddwys

Mae Dr Ceri Lynch, Anaesthetydd Ymgynghorol yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg, yn archwilio sut y gallai VR ymdrochol gynorthwyo cleifion yn eu hadsefydlu a'u hadferiad, gyda ffigyrau'n dangos bod hyd at 80 y cant o'r rhai sy'n cael eu derbyn i ofal dwys yn profi rhyw raddau o syndrom gofal ôl-ddwys (PICS) - gan achosi problemau corfforol a seicolegol.

Dywedodd Dr Lynch: "Rydym yn gweithio mor galed yn yr uned gofal dwys i achub bywydau pobl. Ond weithiau pan fyddwn ni'n siarad â chleifion sydd wedi goroesi, maen nhw'n dweud wrthym ni 'Nid yw hyn yn fywyd'."

Cofrestrwch ar gyfer cylchlythyr Ymchwil Heddiw i ddarganfod sut y gallwch helpu neu gymryd rhan mewn ymchwil.